علوم اجتماعی
الناز یوسفی تازه کند قشلاق؛ شهرام رنجدوست؛ محمد عظیمی
چکیده
هدف: تعلیم‌وتربیت انقلابی ایران بخشی از جامعه و معرف یک سیستم و گفتمان اجتماعی پیچیده است و دانشگاه فرهنگیان به‌دنبال تربیت نیروی انسانی کارآمد و معلمانی انقلابی می‌باشد. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی ویژگی‌های اهداف برنامه‌درسی تعلیم‌وتربیت انقلابی در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد آینده‌نگری بود.
روش: این مطالعه از نظر ...
بیشتر
هدف: تعلیم‌وتربیت انقلابی ایران بخشی از جامعه و معرف یک سیستم و گفتمان اجتماعی پیچیده است و دانشگاه فرهنگیان به‌دنبال تربیت نیروی انسانی کارآمد و معلمانی انقلابی می‌باشد. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی ویژگی‌های اهداف برنامه‌درسی تعلیم‌وتربیت انقلابی در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد آینده‌نگری بود.
روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا ترکیبی (کیفی و کمّی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی اساتید دانشگاه فرهنگیان در استان آذربایجان غربی بودند که طبق اصل اشباع نظری 13 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری غیرقضاوتی در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی اساتید دانشگاه فرهنگیان در استان آذربایجان غربی بودند که 234 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری تمام‌شماری به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه محقق‌ساخته بود که شاخص‌های روانسنجی آنها تایید شد. داده‌های بخش کیفی با روش تحلیل مضمون در نرم‌افزار MAXQDA نسخه 10 و داده‌های بخش کمّی با روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 21 تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج بخش کیفی این مطالعه نشان داد که ویژگی‌های اهداف برنامه‌درسی تعلیم‌وتربیت انقلابی در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد آینده‌نگری دارای سیزده مضمون فرعی در سه مضمون اصلی شامل اهداف عاطفی (با چهار مضمون فرعی پیشران تعالی و پیشرفت، آگاه و عالم به انقلاب و تعلیم‌وتربیت انقلابی، انتقال عقاید و فضایل اخلاق اسلامی)، اهداف شناختی (با چهار مضمون فرعی شناخت ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب، پرورش اعتقادهای اسلامی، احیای تمدن اسلامی و آشنایی با مفهوم عدالت) و اهداف مهارتی/ عملکردی (با پنج مضمون فرعی ایجاد تغییر مشهود در رفتار فراگیر، راه‌اندازی گفتگوی تمدن‌ها، تقویت گرایش افراد نسبت به استقلال، تقویت مهارت مشارکت در بحث‌های گروهی و آشنایی با استراتژی‌های جستجوی متون علمی) بود. نتایج بخش کمّی این مطالعه نشان داد که بار عاملی و میانگین واریانس استخراج‌شده همه عوامل بالاتر از 50/0 و پایایی کرونباخ همه آنها بالاتر از 80/0 بود. همچنین، مدل اهداف برنامه‌درسی تعلیم‌وتربیت انقلابی در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد آینده‌نگری برازش مناسبی داشت و در این مدل و با توجه به ضریب مسیرها هر سیزده عامل بر اهداف اثر مستقیم و معنادار داشتند (P<0.1).
نتیجه‌گیری: ویژگی‌های شناسایی‌شده برای اهداف برنامه‌درسی تعلیم‌وتربیت انقلابی در دانشگاه فرهنگیان با رویکرد آینده‌نگری می‌تواند به متخصصان، مسئولان، مدیران و برنامه‌ریزان در طراحی و اجرای برنامه‌های برای بهبود اهداف برنامه‌درسی نظام آموزشی کمک شایانی نماید.
